توجه ویژه اسلام به حقوق زنان و ارتقاء جایگاه آنان در جامعه

به گزارش خبرنگار مهر، علیرضا خاتم در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به بررسی تعالیم دین اسلام از منظر اعتنا به حقوق زنان پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

مخالفین اسلام که خود دارای تاریخی ننگین و سیاه در خشونت علیه زنان بوده و امروزه نیز با عناوین مختلف بر این خشونت افزوده اند، اسلام را متهم به نگاه تبعیض آمیز نسبت به زنان می‌کنند. در کشورهای به ظاهر متمدن و پیشرفته، روز به روز خشونت علیه زنان افزایش می‌یابد و با تبلیغات سنگین و تغییر فرهنگ مردم، زن از جایگاه والای خود تنزل یافته و به عنوان یک کالای جنسی در جامعه معرفی شده است.

اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین الهی، معارفی جامع و زیبا را به جامعه بشری عرضه کرده است که اگر به آن عمل شود به راحتی انسان را به جایگاه حقیقی خود که کمال آدمی است می‌رساند و او را از منجلاب حیوانیت بیرون خواهد کشید. در این جا بر آنم که نگاه زیبا و لطیف اسلام به جایگاه زن در برهه‌های مختلف زندگی او را بیان کنم تا دنیا بداند، دامان پاک اسلام با شبهاتی که دشمنان علیه این معارف ناب وارد می‌کنند هرگز آلوده نخواهد شد.

نگاه اسلام به جایگاه زن

در زمانی که زن حتی از کمترین جایگاه اجتماعی برخوردار نبود و در تمام دنیا او را به عنوان کالایی جنسی خرید و فروش می‌کردند، اسلام او را گل خوشبو معرفی کرد .[۱] جایگاه زن را آنچنان عظمت بخشید که به او عنوان «امانت خدا» را دادند .[۲]

در جهان امروز خشونت و بد رفتاری علیه زنان به یک مساله عادی تبدیل شده است؛ حال آن که اسلام، محبت به زنان را معیار ایمان قرار داده است [۳] و برای جلوگیری از خشونت علیه زنان بیان داشته است که اگر ظلمی به زن شود، خداوند متعال در قیامت ظالم را هفتاد برابر مجازات خواهد کرد .[۴]

نگاه اسلام به جایگاه زن به عنوان مادر

ایدئولوژی جاری دهه‌های اخیر در جوامع غیر اسلامی، جایگاه زن به عنوان یک مادر را چنان کاهش داد که رعایت شأن مادر در فرهنگ آنها رو به افول رفته است. نگاه اسلام به جایگاه مادر نگاهی بسیار بالا و مقدس است و بهشت جاوید که آمال و آروزی آدمیان وصول به آن است را زیر پای مادر می‌داند .[۵] اسلام جایگاه مادر را آن گونه بیان داشته است که هیچ محبتی را جبران کننده محبت‌های او نمی‌داند .[۶]

حقوق مادر را به نحوی بیان کرده است که کمیت عقول آدمی از درک آن لنگ است. از رسول خدا صلی الله علیه و آله سوال کردند که حق مادر چیست؟ فرمود: هیهات، هیهات، اگر به عدد ریگ‌های بیابان و قطره‌های باران در خدمت مادر باشید، معادل یک روزی که در شکم او بوده اید نخواهد بود .[۷]

در جوامع غیر اسلامی احترام مادر به حاشیه رفته و نافرمانی از مادر به یک عادت تبدیل شده است. این در حالی است که وقتی از امام سجاد علیه السلام به عنوان یکی از پیشوایان اسلام چنین سوال کردند: شما که از نیکوکارترین مردم نسبت به مادرت هستی، چرا با او سر یک سفره نمی‌نشینی؟ امام فرمود: می‌ترسم دستم به غذایی پیشی گیرد که پیش از آن چشم مادرم به سوی آن رفته [و می‌خواهد بردارد] و به همین مقدار نافرمانیش کرده باشم .[۸]

نگاه اسلام به جایگاه زن به عنوان همسر

در هیچ دین، مکتب و فرهنگی به اندازه اسلام نسبت به رعایت حقوق همسر سفارش نشده است. در دنیایی که زنان مورد خشونت و بدرفتاری‌های همسران خود قرار می‌گیرند، این اسلام است که می‌گوید: اگر مردی به همسرش سیلی بزند، در قیامت عقوبت هفتاد برابری در انتظار اوست .[۹]

این اسلام عزیز است که می‌گوید: از جوانمردی به دور است اگر مرد در شهری که همسرش حضور دارد باشد ولی در غیر خانه خود بخوابد [۱۰] و بیان داشته است که نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف در مسجد است .[۱۱]

این اسلام ناب است که معیار برتری در امت را محبت به زن قرار داده است. پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله فرمودند: بهترین مردان امت من، کسانی هستند که نسبت به همسر خود خشن و متکبر نباشند و او را مورد ترحم و نوازش قرار دهند و به آنان آزار نرسانند .[۱۲] امیرالمومنین علی علیه السلام که امام اول اسلام است، مردان را به محبت، مدارا و همنشینی نیک با همسرانشان سفارش کرده است .[۱۳]

از معارف این دین مبین است که مرد باید به همسرش ابراز علاقه کند .[۱۴] همچنین اسلام، تأمین نیازهای روزمره او از راه حلال را به منزله جهاد در راه خدا توصیف کرده است .[۱۵]

نگاه اسلام به زن به عنوان فرزند

در سرزمینی که داشتن دختر ذلت به حساب می‌آمد و دختران زنده به گور می‌شدند، اسلامی ظهور کرد که پیامبرش بوسه بر دستان دختر خود می‌زند و دختردار شدن را از خوش یمنی و خوبی مادر بیان می‌کند .[۱۶] او را مایه برکت و رحمت دانسته و وجودش در خانه را دلیل ورود فرشتگان به آن خانه می‌داند .[۱۷]

جامعه آن زمان، جنس پسر را برتر از دختر می‌دانست ولی اسلام نه تنها شخصیت پایمان شده دختران را برگرداند بلکه بالاتر از آن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی عَلَی الْإِنَاثِ أَرَقُ‏ مِنْهُ‏ عَلَی‏ الذُّکُور ؛[۱۸] خداوند متعال به دختران به مراتب مهربان‌تر است تا نسبت به پسران.»

همچنین در روایتی به پدران امر فرمود که اگر هدیه‌ای برای فرزندان تهیه کردید باید، قبل از پسران، به دختران بدهید؛ زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است .[۱۹]

کلام آخر
در هیچ دین، مذهب، و فرهنگی به اندازه اسلام از شخصیت و حقوق زنان دفاع نشده است. توجه به احکام ناب اسلامی بهترین راه برای جلوگیری از خشونت علیه زنان است.

پی نوشت
[۱] النوادر راوندی (ترجمه اردستانی)، ج ۱، ص ۱۷۲.
[۲] تفسیر برهان، ج ۳، ص ۳۴۷.
[۳] بحارالانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۲۸.
[۴] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰.
[۵] مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص)، ص ۴۳۴.
[۶] الکافی (ط - الإسلامیة)، ج ۲، ص ۴۰۹.
[۷] مستدرک الوسائل، ج ۱۵، ص ۲۰۳.
[۸] بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج ۱۰۱، ص ۹۳.
[۹] مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰.
[۱۰] من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۵.
[۱۱] مجموعه ورام، ج ۲، ص ۱۲۲.
[۱۲] مکارم الاخلاق، ص ۲۱۶.
[۱۳] من لا یحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۶.
[۱۴] کافی، ج ۵، ص ۵۶۹.
[۱۵] بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۷۲.
[۱۶] ترجمه جامع الاحادیث، ج ۲۶، ص ۶۵۹.
[۱۷] همان، ص ۶۵۱.
[۱۸] وسایل الشیعه، ج ۲۱، ص ۳۶۷.
[۱۹] امالی صدوق، ۵۷۷.